صادرات فولاد؛

قفل مجلس بر دروازه صادرات فولاد

معافیت صادرکنندگان از پرداخت مالیات ارزش‌افزوده در برخی حلقه‌های زنجیره فولاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه به اعتقاد فعالان صنایع پایین‌دستی و تولیدکنندگان محصولات نهایی، همین فاصله قیمتی، تنها راه منتفع شدن این بخش از زنجیره از صادرات است؛ بنابراین حذف یا کاهش این مالیات به منزله غیراقتصادی شدن صادرات در حلقه‌ انتهایی زنجیره فولاد و به تبع آن کاهش هرچه بیشتر حضور محصولات این واحدها در بازارهای جهانی است.

به گزارش اخبار فولاد، در حالت کلی‌تر، صادرات لازمه تداوم تولید در تمامی حلقه‌های زنجیره فولاد است و این محدودیت در همه حلقه‌های این زنجیره اشتباه به‌نظر می‌رسد و درنتیجه رفع آن ضروری است. حال که گویا مجلس شورای اسلامی به تصویب قانونی برای تنظیم بازار فولاد اصرار دارد، از نمایندگان انتظار می‌رود چنین نکاتی را در اصلاح طرح ارائه‌شده از سوی کمیسیون صنایع و معادن مورد توجه قرار دهند؛ یعنی توجه کنند که کاهش صادرات زمینه تنظیم بازار فولاد را فراهم نمی‌کند. کما اینکه با وجود افت قابل‌توجه صادرات در امسال، این بازار درحال‌حاضر بیش از هر موقعیت دیگری با تنش روبه‌رو است؛ بنابراین در طرح یادشده از تصویب قوانین ضدصادرات مانند حذف معافیت مالیات صادرکنندگان صرف‌نظر کنند.

سرکوب تولید ادامه دارد

علی‌محمد زمانی، مدیرعامل شرکت صبا فولاد زاگرس در گفت‌وگو با «روزگار معدن» و در پاسخ به حذف معافیت مالیاتی در کل زنجیره فولاد براساس طرح مطرح‌شده از سوی مجلس شورای اسلامی با هدف تنظیم بازار فولاد، گفت: بدون تردید این دست اقدامات به سرکوب صادرات منجر می‌شود.

این درحالی است که صادرات هزینه‌بر است. شرکت‌ها برای آنکه بتوانند سهمی از صادرات به‌دست بیاورند و امکان فروش محصول خود را در بازار بین‌المللی داشته باشند، باید هزینه قابل‌توجهی را بپردازند. تنها روزنه‌ای که این تولیدکنندگان از محل آن، هزینه‌های صادراتی را پرداخت می‌کنند، معافیت مالیاتی است.

به‌ویژه که حتی در بازگشت ارز حاصل از صادرات نیز این ارز با قیمت مصوب و کمتر از نرخ دلار آزاد به سیستم بانکی فروخته می‌شود؛ بنابراین حذف معافیت مالیاتی و زیانده کردن فعالیت صنایع منطقی نیست.

این تولیدکننده محصولات نهایی فولادی در ادامه تاکید کرد: صنعت فولاد نقش ویژه‌ای در ارزآوری برای کشور بر عهده دارد. بنابراین اجرایی شدن این طرح به منزله به مخاطره افتادن صادرات کشور و ارزآوری است و جای سوال و تعجب دارد.

اقدامات تنبیهی نتیجه‌بخش نیست

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر حذف معافیت مالیاتی تا حلقه شمش فولادی گفت: این دست اقدامات تنبیهی در مجموع اشتباه هستند. صادرات طبق قانون معاف از مالیات است. در همین حال، ایجاد تبعیض میان تولید در حلقه‌های مختلف نیز اشتباه و به ضرر تولید است. درواقع این دست اقدامات به منزله کوته‌بینی در مسیر تولید است. اگر قرار بر آن است که سیلابی بیاید، همه فعالان این زنجیره را با هم می‌برد. زمانی خاطرنشان کرد: این دست اقدامات و مصوبات نه‌تنها ضدصادرات هستند، بلکه تولید را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.

در افق ۱۴۰۴ تولید ۵۵ میلیون تن فولاد هدف‌گذاری شده است و بدون تردید بخش قابل‌توجهی از این میزان تولید باید صادر شود. درنتیجه این دست اقدامات که مانع صادرات هستند، در عین حال سدی در مسیر تولید هم ایجاد می‌کنند.

در همین حال باید تاکید کرد با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در این زنجیره، بخش قابل‌توجهی از این ظرفیت یعنی حدود ۴۰ میلیون تن آن ایجاد شده است.

این صنایع با دید صادراتی احداث شده‌اند؛ بنابراین ایجاد موانع صادراتی درحال‌حاضر در مسیر فعالیت آنها اشتباه است.

راهکاری برای بازگشت آرامش

وی در ادامه با اشاره به شیوه‌نامه مطرح‌شده از سوی هیات دولت مبنی بر ساماندهی عرضه و تقاضای زنجیره فولاد گفت: این مصوبه کارشناسی و دقیق به‌نظر می‌رسد هرچند ایراداتی نیز به آن وارد است اما براساس شاکله درستی شکل گرفته است. دولت باید تلاش کند میزان عرضه کالا در بازار داخلی و همچنین فروش خارجی را مدیریت کند.

بدون تردید در سایه مدیریت این بخش، آرامش به بازار فولاد باز می‌گردد. میزان تولید فولاد کشور مازاد نیاز داخلی است؛ بنابراین وجود این دست کمبودها و مشکلات در بازار فولاد منطقی نیست.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته ورود حاکمیت در اقتصاد چندان هم پسندیده نیست اما نکات مثبت و قابل‌قبولی در این شیوه‌نامه مورد توجه قرار دارد. ازجمله آنکه در ماده ۹ این مصوبه بر ورود معاملات سنگ آهن و کنسانتره بر مبنای ۸۰ درصد نرخ صادراتی در بورس کالا تاکید شده است؛ بدون تردید اجرایی شدن این ماده زمینه بهبود وضعیت صنایع معدنی و شروع دوره جدید در حوزه استخراج و فرآوری مواد معدنی را فراهم می‌کند.

زمانی در ادامه تاکید کرد: وضعیت اقتصاد استخراج سنگ آهن اصلا خوب نیست و همین موضوع موجب‌شده معادن به‌دنبال تکمیل زنجیره تولید تا محصول نهایی بروند و بخشی از منافع و سود حاصل از استخراج را که به فولادسازان واگذار می‌شد را خودشان در اختیار بگیرند.

غافل از اینکه اگر استخراج بهبود پیدا نکند در آینده نزدیک باید ماده معدنی را ۱۰۰ درصد قیمت سی‌اف‌آر و نه ۸۰ درصد فوب برای صنعت فولاد خرید و این یعنی بحران در صنعت مادر کشور. درواقع جهانی شدن قیمت سنگ آهن روزی اتفاق می‌افتد و باید از هم‌اکنون فکری به حال توسعه فعالیت‌های استخراج کرد.

معاملات خارج از بورس را جدی بگیرید

این فعال صنعت فولاد در ادامه افزود: نکته دیگر که در این شیوه‌نامه و تمام دستورالعمل‌های قبلی وزارت صنعت، معدن و تجارت وجود داشته و هیچ‌گاه به اجرا گذاشته نشده، بحث رسیدگی به معاملات خارج از شبکه فولاد و محصولات فولادی است که باید مورد توجه نهادهای نظارتی قرار گیرد. این معاملات ضمن اینکه محل بسیاری از اتفاقات پنهان و رانت ناشی از انتقال منافع واحدهای تولیدکننده به‌واسطه‌های خاص در چرخه فولاد است، از قابلیت اعتبار برای رصد و رسیدگی مالیاتی بسیار پایینی برخوردار است.

امروزه یک دلیل برای عدم‌عرضه بخشی از تولیدات فولادخام و محصولات نهایی در بورس، تامین نشدن مواد اولیه از بورس کالا یا به عبارت شفاف‌تر معاملات زیرزمینی و خارج از شبکه رسمی است. این مهم باید مدنظر نهاد‌های نظارتی قرار گیرد تا چرخه معاملات این صنعت بزرگ به شفافیت برسد. وی در پایان تاکید کرد: مورد سوم و سرنوشت‌ساز در شیوه‌نامه ابلاغی معاونت بازرگانی رئیس‌جمهوری، بحث معاملات مچینگ براساس قیمت کشف شده است. رانت اصلی مورد بحث در صنعت فولاد در معاملات مچینگ است که بعضا حجم معاملات آن تا بیش از ۲ برابر حجم کالای معامله‌شده در تالار بورس کالاست که به قیمت پایه به برخی خواص با عنوان سهمیه و… واگذار می‌شود.

این کالاها عموما پس از معاملات مچینگ با عناوینی همچون عدم‌تطبیق سایز یا تهاتر به بازار آزاد و غیررسمی سرازیر شده و سود هنگفتی نصیب بخش خاصی می‌شود.

مانع صادرات نشوید

اکبر فرضی‌مولان، فعال صنعت فولاد در گفت‌وگو با «روزگار معدن» تاکید کرد: تلاش ما در زنجیره فولاد باید بر رشد صادرات متمرکز شود و در همین حال هر مانعی در مسیر توسعه صادرات برداشته شود. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که فولاد یکی از صنایع سودآور و ارزآور برای کشور است.

وی در ادامه افزود: لازمه اتخاذ تصمیمی درست برای زنجیره فولاد، ظرفیت‌سنجی این زنجیره و همچنین بررسی میزان نیاز داخلی است. بدون تردید با این محاسبه مشخص می‌شود سرانه مصرف فولاد کشور به مراتب کمتر از تولید این صنایع است. یعنی در چنین شرایطی ما با مازاد تولید روبه‌رو هستیم. این مازاد تولید هم منوط به یک حلقه از این زنجیره نیست. در چنین موقعیتی توسعه صادرات ضروری به‌نظر می‌رسد.

این فعال صنعت فولاد گفت: هرچند طی سال‌های گذشته برای جلوگیری از خام‌فروشی در زنجیره فولاد نیز تلاش شده است؛ یعنی تولید محصول نهایی و صادرات آن نیز مورد توجه قرار گرفته تا بدین‌ترتیب از یک‌سو موقعیت‌های شغلی جدیدی ایجاد شود و از سوی دیگر، گامی به سوی تکمیل و توسعه صنایع برداشته شود.

فرضی افزود: با توجه به تمام موارد یادشده، ایجاد هر نوع محدودیتی در مسیر معافیت‌های مالیاتی یا حذف آنها غیرمنطقی به‌نظر می‌رسد. در کل دنیا تلاش می‌کنند با اقدامات گوناگون زمینه توسعه صادرات را فراهم کنند، حال حرکت ما در مسیری تازه و ایجاد ممنوعیت صادراتی آن هم در موقعیت کنونی که حضور در بازارهای بین‌المللی به‌دلیل شرایط تحریم با انواع اما و اگرها روبه‌رو است، جای سوال دارد. فرضی در ادامه تاکید کرد: ایجاد مانع در مسیر صادرات به منزله کاهش و توقف تولید است، این اقدام نیز خود به تعدیل نیرو کار منجر می‌شود. یا بسیاری از واحدها طرح‌های توسعه خود را متوقف خواهند کرد.

دست از اعمال فشار بردارید

این فعال صنعت فولاد گفت: بزرگ‌ترین کمک سیاست‌گذاران در راستای بهبود شرایط زنجیره فولاد این است که دست از اعمال فشار و قانون برای این زنجیره بردارد. صدور بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های گوناگون برای زنجیره فولاد زمینه همین التهابات کنونی را در این زنجیره فراهم کرده است. ما تولیدکننده را از تولید و ادامه فعالیت صنعتی دلسرد می‌کنیم. در چنین شرایطی، بسیاری از تولیدکنندگان به سمت فعالیت‌های دلالی پیش می‌روند. این شرایطی به تعادل نامتوازن در زنجیره فولاد منجر خواهد شد.

صادرات را جدی بگیرید

فرضی افزود: در مجموع از متولیان امر درخواست داریم طرح‌ها و مصوبات خود را با تکیه بر صادرات تدوین و تصویب کنند، چراکه تنها راه نجات بخش خصوصی و دولتی در حوزه تولید فولاد، صادرات است. صنعت فولاد ما از این ظرفیت برخوردار است که به یکی از صادرکنندگان فولاد در حوزه جهانی بدل شود. کما اینکه در طول سال‌های گذشته نیز صنعت فولاد ایران در حوزه جهانی خوش درخشیده است. فولاد و محصولات فولادی ایران در طول سال‌های اخیر به کشورهای مختلفی صادر شده است. حال اگر قرار باشد معافیت مالیاتی صادرات در این زنجیره حذف شود، دیگر حضور در بازار جهانی و فروش محصولات فولادی ایران در سطح بین‌المللی معنایی نخواهد داشت. درمجموع هر تصمیمی در هر سطحی که زمینه افت صادرات را حتی محدود فراهم کند، اشتباه است. این دست اقدامات زمینه رکود گسترده‌ای را در بازار فولاد فراهم می‌کند.

راهکار چیست؟

این فعال صنعت فولاد در پاسخ به سوالی مبنی بر راهکار درست کاهش قیمت محصولات فولادی و بازگشت آرامش به این بازار گفت: کشف علت اصلی رشد قیمت محصولات فولادی، نخستین گام در مسیر رفع آن است. بدون تردید صادرات را نمی‌توان علت رشد قیمت دانست، چراکه میزان صادرات ما در سال گذشته به مراتب بیشتر از امسال بود اما شاهد این حجم از نابسامانی و کمبود و رشد قیمت در بازار فولاد نبودیم.

ضمن آنکه براساس آمار رسمی میزان صادرات زنجیره فولاد در امسال به مراتب کاهش یافته است؛ بنابراین نباید افت فروش در بازار جهانی را راه‌حل رفع این مشکل دانست. وی در ادامه حضور پول‌های سرگردان در دست مردم و سرازیر شدن آن به سمت بازار فولاد را علت اصلی گران شدن قیمت فولاد در ماه‌های اخیر دانست.

در همین حال، عوامل دیگری نیز در این رشد قیمتی موثر بوده‌اند که ازجمله آنها می‌توان به کمبود مواد اولیه اشاره کرد. همین کمبود زمینه رشد قیمت مواد اولیه (یعنی شمش) و به‌دنبال آن افزایش قیمت محصولات نهایی را فراهم کرد؛ بنابراین برای رفع مشکل گرانی محصولات نهایی فولادی دلایل رشد قیمت شمش فولاد و تکیه بر این نکته که بخش قابل‌توجهی از مواد اولیه موردنیاز این صنایع داخلی هستند، ضروری به‌نظر می‌رسد.

وی در پایان تاکید کرد: از مجموع موارد یادشده این‌گونه برداشت می‌شود که صادرات منشأ گرانی فولاد و کمبود در بازار صادرات نیست. بنابراین نباید با چنین تصمیمات اشتباه و ناکارآمدی به‌گونه‌ای عمل کرد که به ضرر تولیدکنندگان صنایع فولادی کشور و صادرکنندگان منجر شود.

سخن پایانی

صادرات به‌عنوان یکی از شاخصه‌های اصلی تداوم تولید مورد توجه قرار دارد. چنانچه طرح‌های مصوب‌شده برای زنجیره فولاد، صادرات را نشانه بگیرند، همزمان تولید را هم نشانه گرفته‌اند. بنابراین طرح‌هایی مانند حذف معافیت مالیاتی از کل زنجیره فولاد که چندی پیش نمایندگان مجلس شورای اسلامی به آن اشاره کردند، از اساس اشتباه است. به‌ویژه که ظرفیت ایجادشده در صنعت فولاد کشور و میزان سرانه مصرف این فلز در حلقه‌های گوناگون تولید به مراتب بیشتر از نیاز داخلی صنایع برآورد می‌شود.

کد : 2471

گروه : فولاد

تاریخ : 5 سال پیش

پرینت

کپی لینک کوتاه